Château de Vaux-sur-Poligny
Château de Vaux-sur-Poligny werd in de 19e eeuw gebouwd op de plaats van een oliemolen en een zagerij van de benedictijnenpriorij in het Reculée de Vaux. Het landgoed werd ontworpen door Abbé Joseph Petit, die tussen 1860 en 1876 overste was van het Petit Séminaire, in de gebouwen van de voormalige priorij.
Het gebouw kwam in handen van Louis Milcent, een toegewijd christen en voorvechter van het sociale katholicisme. Hij was de oprichter van het Syndicat des Fruitières du Jura en het Syndicat Agricole de Poligny, evenals de eerste Caisse de Crédit Mutuel Agricole. Een Caisse waarvan het netwerk zou uitgroeien tot het huidige Crédit Agricole. Het is vooral aan hem dat we de huidige bouw van het kasteel en de ontwikkeling van het park te danken hebben.
Ducat, een architect uit Biel, kreeg de opdracht om het kasteel te bouwen. De aanleg van het park werd toevertrouwd aan Briche Michel, een landschapsarchitect die verschillende parken had aangelegd in Vesoul en Besançon en die van 1873 tot 1885 in Vaux werkte. Briche had een passie voor water en steen. In Vaux profiteerde hij van uitzonderlijke natuurlijke omstandigheden. Het domein wordt doorkruist door een riviertje, de Glantine, dat niet ver van het kasteel ontspringt en op enkele meters van het kasteel plots een indrukwekkende waterval (13 meter) wordt. Brice Michel maakte er het belangrijkste kenmerk van de tuin van. Hij bouwde een tufstenen brug over de waterval, vanwaar je de indrukwekkende, steile waterval kunt bewonderen en de loop ervan door het groen kunt volgen. Brice Michels werknemer Jérôme Bory (die ook werkte aan het Parc Monceau in Parijs) is verantwoordelijk voor deze tufstenen constructies. Vanaf 1875 bracht hij een aantal maanden door in Vaux, waar hij de valleibodem afzocht naar de tufsteen die hij nodig had. Hij bouwde ook een tweede brug na de watervallen, maakte trappen om bij de waterkant te komen en installeerde op verschillende plaatsen rotswerk. Hij ontwierp zelfs grotten, waarvan er een te zien is vanaf het balkon van het kasteel. In de afgelopen jaren hebben overstromingen op de Glantine vreselijke schade aangericht aan de oevers, waarbij de keermuren instortten. In 2005 moesten er grote werkzaamheden worden uitgevoerd om de oevers te verstevigen en er moest een manier worden gevonden om het water te kanaliseren en te voorkomen dat het tijdens het vallen zou uitwaaieren.
Abbé Petit had zijn eigen privékapel in het kasteel. Toen de kerk en de staat in 1906 uit elkaar gingen, werd deze kapel de thuisbasis van het standbeeld van "Notre-Dame-de-Vaux" en op 3 juli 1910 trok een grote en ontroerende processie door het dorp voor de terugkeer naar de priorij die voor hem was gebouwd en ter ere van hem was opgericht. Op 5 september 2010 herdacht een processie de 100e verjaardag van de terugkeer van de Maagd, die de inwoners van Vaux zo dierbaar is.
